Maluku

Ergens voor de zomer 2024, net nadat ik terug kwam uit Japan en Korea, belde ade Bongso. “Hey, we gaan volgend jaar naar de Molukken. Ga je mee”

Voor mijn jongste broertje is het op zich niet vreemd, hij gaat tegenwoordig zowat drie keer per jaar 🤪, maar het woordje we in de vraag impliceerde dat hij niet alleen zou gaan.

Hij vertelde dat het plan inderdaad was om nu met zijn hele gezin te gaan. Dus vrouw en vier kinderen gaan ook mee.

Nu hebben we in 2023 een poging gedaan om samen met zijn twee oudste zoons te gaan. Helaas is het plan toen gestrand, of we zijn dus juist niet op het Molukse strand beland, omdat we de benodigde vrije dagen voor de jongens niet op één lijn kregen.

Deze keer leek het allemaal net uit te komen met vrije dagen. De kinderen zijn nu allemaal in een leeftijdscategorie dat het nog leuk is als papa Tua mee gaat. Dus ik zei meteen: JA!

Tijdje later belde hij weer: “Mijn schoonmoeder wil ook mee.”
En daarmee is ons achtkoppige reisgezelschap compleet.

Vandaag vertrekken we met de Garuda Indonesia GA89 naar Jakarta. Daar hebben we een korte overstap op de GA646 naar Ambon Pattimura Airport.

Vanmorgen meerdere wekkers in huis gezet om 04:45 maar was vijf minuten voordat ze af gingen al wakker.

Rugzak gaat ook weer mee en stond ook al te popelen bij de voordeur.

Snel onder de douche springen en laatste check of ik alles heb ingepakt en op naar de eerste stop, Tiel. Daar eerst een offer brengen aan de snellaadgoden want de Volvo gaat maar 335km op een volle accu en ik wil in mei op de terugreis niet meer laden. Die 335km is ook maar een getal op het dashboard en dat haal je in de praktijk niet. Dus nu maar weer vol laden. Helaas wil hij bij 11 graden Celsius niet sneller dan 55Kw 🤬!

Reis naar Schiphol verliep prima. Het is 2e paasdag dus geen files. Eerst iedereen inclusief bagage afgezet bij departures en de auto’s gedropt bij parkeergarage in Hoofddorp. Kaja had het vooraf allemaal al op kenteken geregeld dus de poortjes gingen meteen open. Was toch nog iets van 20 minuten met de pendelbus terug naar Schiphol.

Na de busrit stond ons afscheidscomite klaar om ons uit te zwaaien en het inchecken en security verliepen sneller dan dan gedacht.

Nu even wat drinken en straks naar de gate.
Volgende stop Jakarta en dan meteen door naar Ambon 🌴

De vlucht naar Jakarta is prima verlopen.
Geen vertraging. 13 uur waren eigenlijk zo voorbij. Kids bleven langer wakker dan de volwassenen 😂.

Bij de immigratie hebben ze van die poorten waar je je paspoort moet scannen en dat ging bij iedereen goed behalve Alicia. Daar was iets kleins fout gegaan in aanvraag bij haar visum. Die was aangevraagd door haar manlief zelf, dus laat hem het later ook maar toelichten.

We hebben even tijd voordat de vlucht naar Ambon vertrekt dus nu eerst simkaarten halen, want zonder internet geen Polarsteps en TikTok. En dus ook geen bewijs dat we wel echt op reis zijn.

Als deze post erdoorheen komt dan is het bij iedereen gelukt en zijn we even aan het acclimatiseren. Het is 28 graden dus trui en sweaters zijn in de tassen verdwenen. Behalve Maceo..die is nonchalant.

Onverwachts toch een kleine vertraging van 1,5 uur bij onze vlucht naar Ambon. We hebben heerlijke (lig)stoelen en kunnen alle apparaten rustig opladen. Over een klein uurtje hopelijk alsnog in de lucht ✈️

Na de eerder beschreven vertraging valt deze stap in drie woorden samen te vatten…. We zijn thuis.

Nadat we gister op Pattimura AirPort weer verenigd waren met alle koffers en rugzak stapten we in de airport shuttle richting City Hotel. We verdeelden ons over twee auto’s en Bongso en ik kregen als bijrijders meteen een snelcursus verkeersdeelname Ambon style. Dus max 50km/h, max bumperkleven en spookrijdend inhalen aan de ‘verkeerde’ kant van de doorgetrokken streep.

Die snelcursus komt vandaag goed van pas als we zelf achter het stuur stappen van de huurauto’s.

Eerste avond en nacht verliepen rustig op het dakterras en iedereen was moe en klaar om op tijd naar bed te vertrekken.

Om 4 uur ‘s nachts waren mijn twee kamergenoten weer wakker om een half uur later knock-out te liggen tot de wekker om 07:30 af ging. Vreemdgenoeg lagen ze ineens overdwars op bed maar het belangrijkste is dat de jet lag mee lijkt te vallen voor nu.

Vandaag staat als eerste de trip naar Ema Ambon op de planning. Het dorp waar wij, familie Sariwating, vandaan komen. Op bezoek bij mijn vader, opa Ben, die daar sinds 2008 ligt begraven en gezamenlijk bidden met de familie daar om goede voorspoed voor de rest van onze reis te vragen.

De rit begon vanmorgen prima. Eerst even een proefrit naar het monument van Martha Christina Tiahahu.
Daarna zou ik achter Kaja aanrijden maar door de drukte ging dat al snel over boord. Kaja verdween uit het zicht en sloeg links af. Wij reden rechtdoor. Mijn Google maps stond vervolgens op een ander geredja Sion dan in Ema en we reden 180 graden de andere kant op. Gelukkig was Kaja wakker en zag het op zijn whatsapp location live gebeuren, maar omdraaien duurde even. Ook gelukkig, Kaja is de rust zelve en bleef wachten.
En na mijn ingelaste ‘rondleiding’ van een half uur door Ambon stad konden we gezamenlijk de weg omhoog naar Ema vervolgen. Goed opletten, smalle wegen en de juist aangeleerde rijstijl Ambon in de praktijk toepassen en we kwamen rond de middag aan.

Even langs het graf van papa/opa.
Oom Timo moet zich geregeld opnieuw voorstellen want vorige keer had hij nog kort zwart haar en woog de helft.

Na het bidden eerst even de trap af naar air Mojopahit en de rest van de dag gevuld met voetbal, speelgoedvliegtuig, kletsen, sopi Ema, pisang goreng, middag dutjes in willekeurige volgorde. Ook de rambutan gaat er bij iedereen goed in.

Gisteravond was het nog lang onrustig op de hoek. Voor niet ingewijden, de meeste Molukse wijken hebben een vaste plek waar, vooral in de avond, de lokale, gezellige, bewoners samen rondhangen. In Tiel is dat op de hoek, in ons dorp Ema dus ook.

Het grote verschil met NL is dat het van de autochtone bevolking al snel de stempel samenscholen krijgt. Hier noemen ze het gewoon wat het het is…. gezellig.

Er kwam een onderhoudsploeg van het energiebedrijf, zes man sterk, langs om naar de transformator en zekeringkast te kijken. Die staat toevallig ook op de hoek. En sinds een zekere, niet nader te noemen iemand een voetbal tegen te kast had geschoten zat de halve straat zonder stroom.

Zoals ik al zei; zes man sterk en één spanningzoeker, één zaklantaarn en een paar sigaretten sterk, hadden ze na een paar minuten met een oude versleten tang een zekering vervangen. Resultaat, overal weer stroom in het dorp.

De verdere onrustigheid werd ingevuld door een bung die zijn sopi met veel emotie had gedronken. Hij had er hooguit maar één meer genuttigd dan Bongso en ik, maar wij hadden die emotie er niet bij opgedronken.

Bij deze bung kwamen die emoties dus weer opborrelen en daar werd hij een beetje boos van. Tot het moment dat hij een passerend stel op hun ojek wilde slaan en klappen 👏 kreeg.

Het werd een avondvullend programma om deze bung richting zijn bedje te dirigeren tot vermaak van vele aanwezigen op de hoek.

Rond 24:00 hielden wij het wel voor gezien, maar buiten bleef het nog gezellig tot een uur of 03:15. We slapen verdeeld over drie huizen. Oom Timo in rumah tua en sommigen in ‘the White House Ema’.

Vandaag gaan we op pad… waarschijnlijk ook zwemmen

Eerste stop vandaag is Hukurila. Bung Elki ging ook mee. Zwemmen in de zee. Kinderen zijn er niet meer uit te krijgen. Papa en oom Timo gaan niet verder dan de enkels.

Volgens Kaja is er verderop nog een kanon van de VOC te vinden. Het is namelijk hier dat de Hollanders voor het eerst land aan wal hebben gezet. Of met andere woorden: Als orang2 Hukurila toen wat beter hun best hadden gedaan, en dapper weerstand waren blijven bieden, in plaats van de hele dag op het strand te luieren, was ons Molukkers een hoop ellende bespaard gebleven.

Ik heb nog het pad gevolgd langs de zee en gezocht naar het kanon. Voorbij de zwarte rotsen. Maar geen kanon te bekennen.

Na het zwemmen even terug naar de kampong om op te frissen. En door naar Maluku City Mall. En daar belanden we ‘toevallig’ bij Funworld. Voor de kinderen natuurlijk. De volwassenen doen de spelletjes alleen maar even voor 😇

Silas had geen hulp nodig, die had meteen al een plan.

Op de weg terug naar de kampong verdween Bongo links of rechtsaf de parkeerplaats af. Ik had het niet gezien omdat ik een kleine discussie had met de parkeerdame over de parkeerkosten. Zelf dacht ik rechtsaf maar google maps gaf links aan. Kort samengevat, het was erg druk, nauw en Google kan zich beter bezig houden met waar ze goed in zijn. Advertenties aansmeren heb ik het dan over dus.

Gelukkig stuurde Bongso een Ping met zijn locatie bij Batu Meja en bleef wachten. Door deze ongeplande ‘excursie’ was het helaas wel schemerig geworden en dan gaat een paar minuten later hier de zon gewoon uit.
Daardoor hebben we nu dus ook in het donker de weg naar Ema zelf gereden. En na een korte onderbreking waarbij Bongso achteruit moest omdat de bus niet wilde uitwijken zijn we toch weer veilig op de kampong aangekomen.

We kunnen er niet omheen. Het is vandaag 25 april. Een bijzondere dag voor veel Molukkers.
Volgens het vlaggetje 🇮🇩 op Polarsteps zijn we in Indonesië.

En ik ben niet paranoïde maar omdat we niet weten wie er allemaal echt mee kunnen lezen, ga ik er ook niet meer over zeggen dan: best bijzonder om op 25 april op ‘Maluku Tanah Airku’ te zijn.

De dag begint verder als alle andere hier ‘Hoog boven alles verheven’ di gunung.

Wekker gaat om 07:30. Even wassen in de kamar mandi en dan ontbijt en kopi met pisang goreng.

Bongso is iets later in gesprek met zijn naamgenoot oom Kaja die documenten heeft. ‘Tot aan de dood toe’ zal hij de kennis over ‘de schrijnende geschiedenis’ bewaren en wil een extra kopie van zijn documenten aan Bongso schenken.

Dan is er als er iets gebeurd nog een ‘onafhankelijke weg’. Kennis over geschiedenis van onze kampong voor ‘de ware zonen en dochters’.

Het is een manier om ‘de toekomst veilig te stellen’ maar dan ook aanwezig in Nederland.

Zie het veilig stellen van deze documenten als ‘een hoge opdracht’.

Er is een kort spel tussen de beide Kaja’s. Nee kan ik niet aannemen opa. Jawel Bung ik wil dat jij het krijgt. Weet u het zeker opa?…. Enz.. enz.

Opa Kaja is ook bereid om voor de film te zingen zodat we ook de melodieën bij de tekst kunnen leren.

Daarna gaan we in de middag terug naar het hotel in Ambon stad. Om ons voor te bereiden op het vervolg van de reis.

Ondanks dat het nu niet donker is moet ik bij de afhaling geregeld ‘Voor en achter!’ kijken. Sommige rijden hier als gekken.

Selah-Mae was niet helemaal fit. Badan masih lombo. Daarom ons reisplan aangepast en afgedaald vanaf Ema naar het hotel. In de avond gingen “de mannen” nog even struinen bij Lapangan Merdeka. Er was een festival aan de gang voor bankiers, dus niet heel sprankelend. Verder de toerist uitgehangen en de bezienswaardigheden in de buurt bezocht: gong, Amplaz, Maranathakerk, Pattimura Park. Silas wijs gemaakt dat hij een wens mocht doen als hij een muntje in de fontein gooide.

Met Timo toch af en toe lachen over alles wat we zien. Zoals een angkot zonder profiel in de band (zie foto) of de Napoleontische taferelen zoals de vele bordessen om te zwaaien bij de kantoren van de lokale bestuurders.

Terug in het hotel kwamen we de familie Stam tegen uit Culemborg. Erg gezellige avond gehad weer.

In de ochtend kregen we bezoek van een nicht van oom Jimmy (Lekatompessy) uit Latuhalat. Leuk mee kunnen kletsen. Ze had heel lief pisang goreng gemaakt en voor ons meegenomen naar het hotel.

De pisang goreng ging mee in de auto op weg naar keluarga Risamasu in Hatu. Een ritje van 35 minuten. Het is zaterdag, seng ada macet. We vielen daar met de neus in de boter, want een aantal kinderen was ukulele aan het spelen op de veranda van het ouderlijk huis van Risamasu. En in de durian. Er zijn mensen die het heerlijk vinden. Ik hoor bij de rest 😂

De kinderen hebben zich vermaakt. Main ombak achter het huis, tja wat wil je nog meer? Wij volwassenen kregen nog een privé concert van de lokale ukulelegroep. Maceo verslond de rambutan uit de tuin van nicht Vonny. Deze rambutan was zo zoet dat Selah-Mae het zelfs at. Normaal is ze toch meer van de aardbeien. Jalan2 is leuk, maar bij familie nog veel leuker. Wederom een leuke dag gehad.

Maandag vertrekken we naar Haruku. Dus we sparen onze krachten een beetje. Op tijd terug met de auto naar Kota Ambon. Morgen gaan we nog wel even op pad.

Het is vandaag zondag. Het grootste deel van de christelijke orang2 Ambon gaat naar de kerk. Maar wij slapen vandaag een beetje uit. Genieten van een rustig ontbijt en gaan tegen de middag de deur uit.

Met zijn allen in één auto. De andere hebben we vanmorgen ingeleverd. De tocht gaat langs de kust naar Nusaniwe/Latuhalat. Op visite bij tante Nona in het ouderlijk huis van Lekatompessy, aangetrouwde familie van Risamasu heb ik begrepen. Hier worden we getrakteerd op overheerlijke, verse tjutjur.

Bij het parkeren komen de rijkunsten van Bongso naar boven en hij parkeert de voorkant van de auto op millimeters van de stoep.

Silas heeft last van pijn in zijn zij en krijgt een echte Molukse behandeling. Met een klein beetje olie wordt hij van top top teen gewreven en gemasseerd. Belangrijk hierbij is dat bepaalde delen van je lichaam verband houden met pijn in andere. Bij pijn in je zij word dan dus gemasseerd op je bovenbeen.

Een voetbal gaat meestal mee in de auto. Papa Kaja was buiten ondertussen aan het voetballen met de kinderen uit het dorp. Hierbij werd een leeg flesje gebruikt als geïmproviseerd doel en de passerende scooters en auto scoorden dus ook punten omdat het flesje midden op de weg stond. Toeval bestaat niet. Neef Hanny uit Ema passeerde op de motor om de vishengel uit te proberen die paar dagen terug was gegeven.

De rest van de middag was het tijd voor strand Namalatu en de zee bij Latuhalat. Het water was een welkome afkoeling. Zelfs oom Timo ging dieper dan enkelhoogte tot de golven wel over zijn knieën kwamen. De temperatuur werd sowieso steeds aangenamer gedurende de middag. De familie Lekatompessy sloot later nog gezellig aan.

Hierdoor bleven we misschien ook net wat te lang hangen waardoor de terugreis naar het Hotel in Ambon in het donker moest geschieden. Op een paar idiote acties van wat medeweggebruikers na verliep het allemaal prima, wederom dankzij de rijkunsten van Bongso.

Na een kleine maaltijd, niemand had echt honger, vroeg naar bed. Morgen gaan we varen. Dus de wekker staat voor dag en dauw.

Zoals gisteren al vermeld.. de wekker ging vroeg vandaag. 05:45 even links en rechts kijken. Selah-Mae en Silas draaien zich nog even om.. nou goed dan. Één keer snoozen. Maar daarna snel uit bed. Mama Alicia klopt om 06:00 op de deur. Oom Timo staat zijn tanden ondertussen af te borstelen en vanaf nu wordt er van tempo dulu overgeschakeld op rap tempo.

Snel opfrissen en aankleden waar nodig en naar de zevende verdieping voor ontbijt. Oom Elki komt ook binnenlopen. Hij gaat ons vergezellen op de volgende stap van onze reis.

We gaan naar Hulaliu op Haruku! Dat betekend varen en niet met de Ferry 🚢 maar met de speedboot. Twee stuks liggen er klaar in Tulehu om ons over te varen. Een neef van de familie Taihuttu uit Nederland heeft alles keurig geregeld.

Sommigen vrezen voor zeeziekte en hebben preventief al wat genomen. Oom Timo heeft dat niet, dacht om preventief maar wat sopi te drinken. Dat werkt voor captain Jack Sparrow ook. Hij keek op zijn horloge en besloot dat het om 07:10 misschien toch iets te vroeg voor alcohol was. Dus dan maar zo proberen.

Om in de speedboot te stappen even de voeten nat, dus slippers en geen sneakers!
Oma Esther stapt hierbij een stuk soepeler in dan oom Timo die zijn witte haren eer aan doet met zijn stijve poten.

Dan begint de tocht van ongeveer een uurtje naar Hulaliu. De zee is vanochtend rustig, iedereen geniet van de overtocht en de twee bootjes lijken een kleine race te doen. Helaas wint steeds de andere boot. Gewoon omdat daar minder mensen in zaten, niet door de omvang van de buik van oom Timo!!!

Na een klein half uurtje werpen we vanuit de boot een eerste blik op ‘Nusa Ina’ Ceram en zien in de verte ook Saparua verschijnen. Nog even en Halaliu komt al in zicht. Op de kade staat oom Losir Taihuttu ons al op te wachten. Hij is onze gastheer hier de komende dagen en begint ons meteen al in de watten te leggen.

Tijdens de kopi, teh en pisang goreng zien we dat het pas 10:00 uur is. Nog genoeg tijd over voor avonturen vandaag.

In het wielrennen heb je het fenomeen ‘de Ronde van’. Daarbij wordt er een parcours afgelegd waarbij de start en finishlijn zich vaak op hetzelfde punt bevinden.

Daarmee hebben we de overeenkomsten met onze trip van vandaag ook meteen gehad. Dus waarom ik erover begin…geen idee.. 🤔 We gaan echt niet fietsen want gelukkig staan twee busjes klaar voor ons dus ‘Het Is Koers!!’ Één angkot en de andere bus met een laadbak. Een soort van pickup 🛻 zeg maar. Allebei volgeladen met mensen.

Iedereen ingeladen. Motorbegeleiding voorop via Pelauw naar het eerste ruststop bij Kailolo.
Selah-Mae strooide even met een glimlach hier en daar en er werd meteen een pak koekjes voor haar gekocht bij de lokale pondok. Deze werden uitgedeeld en ze smaakten precies als die rechthoekige met een laagje suiker van Verkade.

De rit vervolgt tegen de richting van de klok in via wegen die af dan toe niet veel breder zijn dan fietspaden in Nederland. En nu begint hij alweer over fietsen 🚴‍♂️🤐. Enfin, Kuilen of kraters kan ik beter zeggen zijn er ook in overvloed op het wegdek en moeten ontweken worden. Dus het is maar goed dat er weinig auto’s of ander tegenverkeer is op Haruku.

Tegen de middag arriveren we in Oma. Hier wordt een zeil uitgevouwen en de lunch uitgestald voor een makan petita, oftewel Molukse picknick. Had ik al vermeld dat we in de watten worden gelegd door onze gastheer?

Daarna vervolgden we onze weg naar Wassu. Dat is praktisch het hele eiland rond, behalve dat we niet naar Aboru zijn geweest. Dat kan simpelweg niet vanwege onderlinge spanningen tussen Er dorpen. We merken daar weinig van. Behalve dat mensen bewust zijn van landsgrenzen en daar graag binnen blijven.

Thuis werd ons verteld dat er in Wassu een mangoboom staat die alleen door orang Hulaliu geplukt mag worden. Zo kwamen we terecht bij de familie Timisela. Uiteindelijk werden de mango’s door de bewoner zelf geplukt, maar de vruchten gingen wél mee naar Hulaliu. Terug met ons mee naar huis dus.

De weg naar Wassu is pas geasfalteerd. Helaas staat de weg op één punt al helemaal onder het water. Onderweg brak de ketting van de motor van onze begeleiding. De motor werd op de pickup gedragen en vastgehouden door alle mensen die achterin zaten.

De reis naar huis duurde nog lang. Iedereen begon te knikkebollen. Bongso maakte daar gretig gebruik van door iedereen die sliep stiekem te fotograferen. Een nichtje van de familie werd misselijk. Ze zat in de deuropening en viel toen in slaap. Als klap op de vuurpijl liftten twee jongens nog mee. De angkot was vol, dus hielden ze zich aan de buitenkant ben het voertuig.

Morgen gaan we naar Saparua.

Gisteren was een lange dag. Dus deze ochtend doen we het rustiger aan. Een licht ontbijt met pisang goreng bola-bola.

Vanaf de veranda kijken we naar zee. Het is 30 seconden lopen totdat je er in staat. Af en toe komt er een speedboot vanuit Ambon aan. Dat lukt nog vanwege de lage waterstand. We maakten ook gebruik van het lage water nu het nog eb is. Maar dan voor een ander doel.

De kinderen zochten naar schelpen, visjes en krabbetjes. Vooral de schelpen vallen in de smaak, al zijn de meeste schelpen te groot om mee te nemen in het vliegtuig. Laten we dat ook maar niet proberen en ze vooral laten waar ze nu liggen.

Vanaf het huis in Hulaliu kunnen we Seram en Saparua zien, vooral het gebied van Porto is erg dichtbij. De vissers uit Porto zien we ‘s nachts bij laag water heel dichtbij Hulaliu komen.

Na een relaxte morgen gaan we met twee speedboten onderweg naar Saparua. We vertrekken voor de deur, toch een voordeel zo’n huis aan het strand. Saparua is daarmee het derde Molukse eiland van onze reis. Timo en ik verbazen ons soms over de staat van deze speedboten, bijvoorbeeld het stuur dat met 1 schroef vast zit. Maar dat het ervaren vaarders zijn, dat staat buiten kijf.

Onderweg naar Saparua valt de motor uit. We zien nergens peddels liggen, maar binnen no-time varen we alweer. Na 15 minuten bereiken we Porto. Daar staat een angkot keurig voor ons klaar.

Oom Losir is de reisleider vandaag en laat ons zijn oude schoolgebouw zien in Tiouw. Dingen gaan hier toch iets anders dan in Nederland. Hij loopt met ons gewoon zijn oude school binnen terwijl er leerlingen zijn, maar dat kan hier allemaal prima.

We nemen een kijkje, oom Losir spreekt een man aan: Bent u het hoofd van deze school? De man voelt een trots opkomen en laat ons de binnenplaats zien. De school is net uit. Drie jongens in de leeftijd van Manasse rijden weg op hun scooters.

Daarna rijden we door naar een gedenkteken op de plek waar Pattimura gestreden heeft. We kennen die verhalen wel, maar niet de plekken waar het heeft plaatsgevonden. De kans is groter dat onze Ambonese voorouders meevochten aan de kant van de Hollanders dan aan de zijde van Pattimura. Maar het verhaal van Pattimura blijft relevant, ook anno 2025.

We vervolgen onze dagtrip naar Booi. We kunnen er kort over zijn: Booi is mooi. Veel trappen, maar vooral schitterend en goed uitzicht op Ouw en Nusalaut. Vorig jaar heb ik de bapa raja leren kennen. Ik besloot om naar hem te vragen, dat loopt toch fijner op zo’n vreemde Kampong. Hij was alleen niet thuis. Zijn moeder ontving ons vriendelijk en gaf ons koude frisdrank en wat snacks. Ze belde gelijk naar Nederland, want haar zus woont in Nederland. In Opheusden wel te verstaan.

Daarna was het tijd voor een pauze. Het werd al erg warm. Tijd voor gado2 en saoto in Kota Saparua om daarna een paar honderd meter verderop naar Fort Duurstede te gaan. Ik ben hier nog nooit eerder geweest, maar het schijnt erg opgeknapt te zijn.

Na een korte tankpauze vind ik het wel mooi geweest voor vandaag. En het wordt erg warm. Iedereen is het daarmee eens. We besluiten om dorpen zoals Ulath, Ouw en Itawaka te laten voor wat het is. We gaan rechtstreeks naar Kulur. Vanaf daar is het 15 minuten met de speedboot tot het huis in Hulaliu.

De kinderen en papa genieten van het prachtige strand in Kulur. Ook ik ga voor het eerst deze reis mandi laut. Vanaf hier ook mooi zicht op Rumahkay. Terwijl we ons klaarmaken voor ons vertrek ziet Alicia dat de Huwaë’s ook op deze plek waren twee weken terug.

De mensen worden verdeeld over de speedbootjes. Selah-Mae blijft zolang als mogelijk in het water, totdat iedereen in de bootjes zit. Het is nu écht tijd om te gaan: na een kwartiertje aangekomen in Hulaliu. Komen we erachter dat we haar sandalen zijn vergeten.

Lang verhaal kort: we hopen dat een kind haar sandalen vindt en er nog lang plezier van heeft. Selah-Mae heeft nog een extra paar. We maken ons er niet druk over.

In de avond nog nasi en papeda gegeten. Maceo en Manasse gingen daarna nog met hun zaklampjes op zoek naar waterdiertjes met neef Elki uit Ema die ons vergezelt op Haruku. Morgen alweer onze laatste dag in Haruku. Donderdag gaan we terug naar Ambon en vrijdag naar Seram.

Vandaag blijven we rondom het huis. Oom Timo staat toch om 07:00 op omdat hij weer in zijn vaste ritme zit. Hij zit op het balkon een beetje te relaxen in de opgekomen zon. Zo te voelen wordt het warm vandaag. Dus hij moet even wat zonnemelk op zijn licht verbrande nek smeren.

Silas heeft bij oma geslapen en is ook wakker geworden. Hij gaat bij oom Timo zitten en neemt een klein windje mee. Helaas niet zo verfrissend, dus dan maar even verhuizen naar binnen.

Één voor één ontwaakt het huis en staat ondertussen het ontbijt klaar. Pisang Goreng en Serikaya. De groene plakkerige pancake valt vooral in de smaak.

Daarna rustig douchen en de was is ook voor ons gedaan. Selah-Mae is niet zo lekker vandaag. Ze voelt warm aan en heeft een dutje, medicatie en zorg van mama en oma nodig.

Gelukkig werkte dit en tegen de tijd dat we later op de middag gaan zwemmen is ze alweer helemaal opgeknapt. Nou ja helemaal? Onze bestemming is een minuut of twintig lopen en na twee minuten krijgt oom Timo een upgrade naar paard. Zo zonder zadel op de nek.

Die dreef achttien minuten later dus al toen we aankwamen in de buurt van het strand Yanain in Hulaliu. Niet van het zeewater, maar het was net zo zout 😵‍💫.

Oom Losir had eerst nog een verassing. Hij heeft hier een stuk grond met palmbomen 🌴. De kokosnoten worden vakkundig uit de boom geoogst door een jochie niet ouder dan Manasse. Hij klimt in de boom tot duizelwekkende hoogte terwijl een ander met een parang de kokosnoten onthoofd zodat wij verse kokosmelk kunnen drinken, oftewel kelapa muda.

Daarna word de kokosnoot in tweeën gehakt door neef Brandon en met een geïmproviseerde lepel van kokosnoot lepelen we de kokosnoten leeg. Het vruchtvlees heeft meer weg van mango dan de droge stukken die wij in de bruine kokosnoten in Nederland gewend zijn. Onze eigen neef Elki kijkt niet lang toe. Hij leeft ook van de hutan in Ema en helpt gelijk mee.

En toen was het toch echt tijd voor het strand Yanain met prachtig wit en fijn zand. Ook papa Kaja en oom Timo gingen helemaal kopje onder. Maar ze deden niet echt mee aan het gevecht met de ballen gemaakt van zand. Oom Timo was te druk met een zandkasteel die daarna opnieuw werd ingericht door Selah-Mae met schelpen: Fort Selah-Mae.

Zo zie je maar. Allerlei opblaasbare banden en strandspeelgoed is helemaal niet nodig. Zon, strand en zee. That’s it.

Nadat we genoten hebben van een prachtige zonsondergang op het strand was het tijd om terug te keren.

Manasse klom nog even op een plateau in een boom. En samen nog wat kelapa muda eten voordat we vertrekken.

Oom Timo werd weer opgewaardeerd naar paard voor Selah- Mae. Dus weer op de nek, in het donker, terug voor een verfrissende douche en heerlijke maaltijd.

Manasse is niet weg te slaan van het water rond het huis in Hulaliu. Met zijn eigen zaklamp zoekt hij al dagen naar waterdieren. We zien de mensen van Hulaliu en - aan de overkant - Porto gewapend met een zaklamp zoeken naar vis. Vanavond was het raak. Manasse had een vis gevangen in het lage water. De vangst nam hij trots mee naar huis.

Nu weer relaxen op het balkon en op tijd naar bed. Morgen varen we vroeg in de ochtend terug naar Ambon. De wekker gaat om 6:30.

Het was vandaag op tijd opstaan. Tijd om terug te varen naar Ambon. Net zoals voorgaande dagen worden we weer in de watten gelegd met pisang goreng en verse kue lapis.

Veel tijd om afscheid te nemen van oom Losir en neef Brendon hebben we helaas niet. De speedboot ligt al klaar voor het huis. Je wil vroeg varen omdat de zee dan rustig is.

Met zijn allen op één speedboot deze keer. Dat past prima. Zelfs met al onze bagage waarin Silas en Selah-Mae ook knuffels en tekenspullen hebben verborgen.

Tijdens het varen zwaaien we nog één keer naar ons zandkasteel wat de nacht op het strand overleefd heeft.

Na ongeveer een uur varen meren we aan in Tulehu waar al snel een angkot naar Ambon stad gecharterd wordt.

Aangekomen bij het hotel nemen we voor nu tijdelijk afscheid van neef Elki. We zien hem volgende week weer terug maar wij hebben vakantie en hij moet weer terug aan de arbeid.

Omdat iedereen behoefte heeft aan een klein dutje besluiten we om vandaag verder geen grote trip te maken. Na de eerdergenoemde dutjes en wat opfrissen lopen we naar de Mardika markt.

Deze markt is in december 2022 verwoest door een brand. Met twee doden en tientallen gewonden kunnen we dat zeker een ramp noemen.

MOZA heeft van zowel de brand als de nieuwbouw verslag gedaan.

https://www.moza.nu/lezen/twee-doden-en-een-gewonde-bij-brand-op-pasar-in-ambon

https://www.moza.nu/lezen/fotos-van-de-nieuwe-pasar-mardika-die-al-grotendeels-af-is

En omdat de nieuwbouw pas in 2023 in gebruik is genomen, schrik ik nu een beetje van de huidige staat van het gebouw nog geen twee jaar later.

In de nauwe steegjes tussen de omliggende gebouwen is het oppassen voor gaten in de vloer. Maar de kwaliteit van de verse waren ziet er beter uit als wat er in Nederland in de supermarkt ligt.

Een boerderij met koeien zonder gras midden in Ambon stad is wel een vreemd gezicht.

Het is warm tijdens ons wandelavontuur. Wij Molukkers uit Nederland leven met de klok niet met de temperatuur en lopen dus in de hitte rond 🥵. Dus snel een ijsje halen en terug naar de airco in het Hotel.

In de avond nemen we een grab (Uber) naar een restaurant waar onze neef Patih ook geregeld gespot schijnt te worden.

Geen Nasi maar Pizza. Sommige willen Peperoni andere geen vlees maar extra kaas. Een aantal lijken zich in te houden omdat er ook heerlijke wafels, ijsjes en milkshakes volgen. Uiteindelijk zat iedereen zijn buikje vol.

Op de kamer bij Silas, Selah-Mae en oom Timo werd er daarna nog een film gevonden op TV. King Kong vs Godzilla. Niemand heeft het einde van de film gehaald. Ik zeg niet wie het eerst in slaap viel, maar Silas deed iig verstandig als laatste de TV uit.

Morgen weer varen. Dit maal met de Ferry ⛴️. We gaan naar Seram

Makan pagi, langsun jalan lagi. Vanaf het hotel is het een rit van een uur naar Liang. We komen in de haven van Liang aan om 11:15. Na een half uurtje mogen we al aan boord. Tot onze verbazing vertrekt de ferry stipt om 12:00. Maceo is niet topfit. Gelukkig heb ik een bodywarmer aan om praktische redenen. Dat komt goed van pas tegen de koude rillingen.

In Waipirit slaan we de opdringende taxichauffeurs vriendelijk van ons af: “Seng usah, ada orang jemput. Sudah pesan kaka.” Na een paar minuten zien we Bongso Jef, een volle
neef van mijn schoonvader. Hij woont in Piru en daarom slapen we een paar nachten daar. Het is weer een rit van een uur en erg warm.

Het is 7 jaar geleden dat ik voor het laatst in Piru was, toen samen met Alicia en de oudste twee. Oma is hier regelmatig geweest, vorig jaar nog. Het is koel hier en de kinderen spelen volop. Wat verder opvalt is dat er veel mensen vanuit Nederland in Piru komen. Vanuit veel verschillende dorpen wonen hier mensen, dus veel aanwas vanuit Nederland. Het Ajax-shirt van het buurjongetje met de naam Tuasuun is hier het bewijs van. Er wordt in de avond nog met de buren wat gebabbeld.

Na het verdelen van de kamers is het toch echt bedtijd. Los van een nachtelijke excursie van Selah-Mae en oom Timo - die in het huis ernaast sliepen en met een zaklamp op zoek gingen naar het toilet - hebben we een goede nacht gehad. Morgen naar Kaibobo.

In Nederland eten de jongens regelmatig dragonfruit, maar daar is toch soms lastig aan te komen. Fruit is hier in overvloed, dus we begonnen de dag onder andere met dragonfruit.

Vandaag staat Kaibobo op de planning. Een grote kampong, maar erg afgelegen. Er is sinds enkele jaren een weg, maar wel met veel geïmproviseerde houten bruggen, en overstromingen en steile stukken. En dat twee uur lang. Er zijn stukken dat we denken dat we hier wel zelf kunnen rijden, maar soms juist weer niet als we de houten brug horen kraken. Gelukkig hebben we daarom twee auto’s mét chauffeurs.

Het is een dagtrip naar Kaibobo, omdat de rumah tua lang onbewoond is geweest. Neef Nico probeert al een hele poos het huis te verbeteren (en met succes), maar we hebben toch besloten om vandaag hier niet te slapen: pergi dan bale.

Een rijstmaaltijd en es buah was meegenomen. Ook al slapen we hier niet, een rumah tua waar hetzelfde DNA al eeuwen ronddwaalde voor ons is toch altijd weer bijzonder. Leuk om familie te leren kennen die je alleen kent van naam.

Sommige kampongs staan bekend als goede makers van akar bahar. Kaibobo is er één van. Ik heb zelf een hele verzameling. Die van mij werd nog even op maat gemaakt. Met een precieze instructie hoe ik de vorm kan aanpassen thuis in Nederland. Nou vooruit, ik heb er maar twee gekocht. Misschien past oom Timo die wel.

Na een rit van weer 2 uur veilig aangekomen in Piru. Hier slapen we nog een nachtje. Morgen gaan we terug naar Ambon.

Vanochtend was iedereen weer vroeg uit de veren. We hebben de ferry ⛴️ van 11:00 in gedachten die we willen halen en hebben daarvoor eerst nog een autorit van een uur te gaan vanuit Piru.

Het is zondagmorgen dus rustig, dat wel. Nadat we hebben gebeden en afscheid genomen verloopt de autorit daarom volgens planning en komen we rond 09:45 bij de haven aan.

Kaartjes hebben we nog niet en moeten via een, als je het mij vraagt, onhandig systeem worden gekocht. De digitalisering heeft ook hier op Seram zijn intrede gedaan. Bij een stalletje melden waar iemand online op twee smartphones de kaartjes verkoopt met een kleine marge. Want het gros van de mensen hier kan alleen contant betalen. Ook wij. En dan krijg je een bonnetje met de reservering. Daarmee kun je naar het echte loket in de terminal om de daadwerkelijke kaartjes te halen.

Waarom je dan in de eerste plaats niet gewoon kaartjes direct bij het loket in de terminal kunt halen ontgaat mij. Maar goed. Het is gedigitaliseerd tegenwoordig, dus moderner kan het niet.

Tijdens de overtocht even de ferry verkend. De crew heeft een aquarium met vissen en een hagedis is een ander plastic bakje. Aan het formaat van de dieren te zien zijn het huisdieren en niet bedoeld voor consumptie.

Na iets meer dan een uur meren we aan in Liang en vinden al snel een angkot die ons naar het hotel in Ambon stad brengt. Bij het instappen kijken we nog even achterom en zien de staat waarin de ferry verkeerd 😵‍💫. Maar hij drijft nog en het is allemaal goed verlopen maar goed dat we vanmorgen hebben gebeden 🙏.

Als we in het hotel aankomen zijn we toch alweer een uur of drie onderweg. Hier en daar worden wat dutjes gedaan. Er worden wat tripjes naar de flappentap (pinautomaat) gemaakt en Bongso regelt de huurauto zodat we vrij kunnen bewegen op Ambon.

Die gebruiken we dan tegen de avond meteen om nog even op bezoek te gaan in Hatu. We komen aan als het al donker is en er is een doosje met break-lights meegenomen waar de kinderen uit Hatu zich mee vermaken.

We hoorden vorige week dat de kinderen iedere zondag om 20:00 ukulele oefenende bij het huis van de familie Risamasu. Alleen deze zondag juist weer niet. Toch melden zo’n 20 kinderen om spontaan ukulele te spelen én te zingen. Op verzoek worden er spontaan pantungs geschreven en voorgedragen. Mooier dan dit wordt het niet. Nou ja, een krekel die Alicia bespringt op de veranda was wellicht nóg vermakelijker.

Silas kijkt de kat uit de boom. Met wat kinderen hangt hij steeds aan de boom in de voortuin. Zal vast niks te maken hebben met de twintig bananen die hij de afgelopen dagen heeft gegeten.

Het is al donker en we keren terug naar Ambon. Het is zondagavond en dus erg rustig. Bongso rijdt de auto en onderweg hebben we nog lol over een ojek met bakso-geïnstalleerde bakso-kraam die flink gas heeft. Na 45 minuten veilig aangekomen in het hotel. De laatste dagen breken aan van onze reis. Daarom gaan we morgen weer een dagje naar Ema.

Na een ontspannen ontbijt maken we vandaag gebruik van het feit dat we de huurauto hebben. We gaan op bezoek in Ema maar nemen vandaag niet de vertrouwde route via Batu Meja. We nemen de lange route via Hutumuri en Hukurila.

Onderweg even stoppen om van het uitzicht te genieten en wat foto’s. Vanaf Hukurila is het maar een klein stukje steil de berg op naar Ema. Volgens Einstein kan niets sneller dan het licht, maar Einstein was niet bekend met de snelheid van het nieuws op Maluku. We parkeerden de auto vooraan in het dorp en oom Ade kwam ons binnen een ogenblik later al tegemoet lopen.

Weer even verwelkomd door de familie en rustig op de kopi. Of op de sopi moet ik misschien zeggen want nadat papa Kaja en oom Timo een klein glaasje proefden kregen ook Oma, mama en zelfs Maceo en Manasse de gelegenheid om te proeven. En ja, oom Timo weet het. Ze zijn te jong voor alcohol, maar dit is voor de twee jongens meer een inwijdingsritueel. Het is hun cultuur. Daar maken we voor één keer een uitzondering voor.

Bijvangst was dat ze wat later geen probleem hadden om met de lokale jeugd, vooral dames, te socialiseren. Bahasa, Nederlands, Engels, handen en voeten? Van een afstand gadegeslagen leek het allemaal prima te gaan.

Later op de middag was er nog gelegenheid om even naar het water beneden te lopen. Daarbij kwamen een aantal kleddernat weer terug en hadden leenkleren nodig. Selah-Mae was helaas minder blij met het broekpakje wat ze aan kreeg.

Terwijl er beneden in het water gespeeld werd liepen papa Kaja en oom Timo juist de berg verder op. Ze wilden even kijken waar de sopi vandaan komt. En omdat het best een klimmetje was en warm kon oom Timo boven aangekomen wel een klein glaasje ‘water’ gebruiken. Het was heel vers en nog warm van het koken. Het zakte op de weg naar beneden ook een beetje naar de benenwagen.

We zijn tegen de avond weer naar Ambon stad vertrokken. Sommige waren heel moe en vielen dwars over het bed in slaap. We zullen maar geen namen noemen.

Het besef dat de laatste dagen zijn aangebroken is nu echt volledig ingedaald. Maar wat willen we nog allemaal doen in de korte tijd de resteert.

Morgen gaan we naar Ema dus vandaag is de laatste dag die volledig vrij te besteden is.

Daarom wordt de dagbesteding voor vandaag bepaald met een democratisch proces… een digitale poll in de appgroep.

Uitkomst: we gaan naar Waai om de grote alen te bekijken. Daar aangekomen is het even zoeken naar de juiste plek maar deze wordt al snel gevonden.

Naast alen zwemmen er nog een aantal koi en andere vissen. De alen mogen alleen maar door twee families worden getemd? Bestierd? Ehm… be-aald.

Dat wordt gedaan met rauwe kippeneieren en onder begeleiding mogen de kinderen een poging wagen op de alen-rodeo. Oom Timo slaat over, die is bang voor vis als ze niet op zijn bord liggen.

Daarbij worden de kinderen natuurlijk natter dan gepland dus voordat we weer in de auto stappen moeten er hier en daar wat droge kleren worden gewisseld.

We zijn ongeveer een uurtje gebleven en keken hoe de was iets verderop in hetzelfde viswater werd gedaan. De vissen lijken geen last te hebben van het wasmiddel. Waarschijnlijk door de constante toevoer van vers water van iets hogerop.

Vanaf Waai kom je op de weg terug door Passo en daar zit Ambon City Center (ACC). Dus daar ook maar even rondkijken. Bij binnenkomst zit er aan de rechterkant een sportwinkel waar Selah-Mae op slag verliefd werd op een paar Hello Kitty sneakers 👟. En nog in haar maat ook. Oom Timo had nog net volgende geld op zak, maar Silas kwam er met een zakje snoep helaas minder goed vanaf. Over de oudste twee beginnen we maar niet want die paar duizenden IDR, die daarna over waren, is omgerekend minder dan twee euro. Kom je zelfs op Maluku niet ver mee.

In ACC zit ook een bioscoop. Helaas vertonen ze niet de Minecraft film dus dat moeten we in Nederland dan maar doen.

Op één of andere vreemde onverklaarbare manier was papa Kaja ook even verdwenen. En toen hij weer verschenen was zat er ineens een nieuwe Stitch knuffel in een tas. Dus Selah-Mae viel dubbel met de neus in de boter.

Bij de supermarkt hebben we daarna broodjes en ijsjes gehaald en bij de rit terug werd een nieuw spel verzonnen.

Het viel papa Kaja op dat er wel heel veel angkots reden uit Hatu. Die zijn we gaan tellen, maar als er een angkot tussendoor kwam die niet uit Hatu kwam ging de teller weer naar nul. Het record bleef een tijdje hangen op vijf voordat het vlak voor Ambon stad toch nog op zeven uit kwam. Ontzettend balen dat er niemand bij was van Guinness want dit moet een nieuw wereldrecord zijn.

De dag afgesloten met een relaxte avond in het hotel. Al wat zaken ordenen en alvast wat inpakken. Selah-Mae moest even haar nieuwe schoenen en knuffel uitproberen in bed.

Morgen onze laatste volle dag.

Vandaag is het de laatste volle dag.
Laatste was laten doen in het hotel.
Laatste bezoek aan Ema. Voor deze trip dan.

We staan op tijd op en vertrekken meteen na het ontbijt. De laatste keer de weg op de bergen in. Op de kampong is het rustig. Oom Ade komt de pondok uit om ons te verwelkomen.

Veel doen we niet vandaag. Gewoon gezellig nog even voor het laatst met vrienden en familie. Er wordt wat gevoetbald, gegeten en gedronken. En de muur beschilderd met stoepkrijt. Mensen komen langs om gedag te zeggen en cadeautjes uit te wisselen.
Veel van die cadeautjes zijn eetbaar dus hoe we dat allemaal mee moeten krijgen naar Nederland?

De geplande podcast ‘Generasi Baru’ ging helaas niet door omdat de hosts Silas & Selah-Mae toch liever niet in een microfoon praten.

Ook wordt er weer gevlogen met een speelgoedvliegtuig. Een zelfde als eerder deze week in een enorm hoge boom was beland. Wonder boven wonder wist men deze toch uit de boom te krijgen. En nu waren er dus twee.

Een laatste trip van mama Alicia en de kinderen naar het water beneden en de tijd leek net als de vliegtuigjes om te vliegen.

Al gauw was het tijd om te gaan. Maar eerst gezamenlijk bidden. Niet voor een gezond afscheid maar op een spoedig wederzien. Dat is mijn interpretatie want het ging zo snel dat ik Amin herkende voor ik er erg in had.

We hadden in de avond eigenlijk een trip gepland naar Sari Gurih restaurant. Maar dit maal werden we zelf verrast met een bezoek van familie in het Hotel.

We hadden ze vandaag gemist in Ema omdat ze in Ambon stad werken. De plannen maar omgegooid en samen in het hotel gegeten en gedronken.

Manasse had sushi besteld. Dat was niet helemaal wat hij had gedacht maar er zaten wel twee eetstokjes bij.

Silas en Selah-Mae kregen les van oom Timo om met stokjes te eten. Eerst met een elastiekje en daarna zelfs zonder. Papiertjes op pakken en weer neerleggen 🥢👍

Tegen 22:00 was het voor een aantal wel echt kinderbedtijd en dus tijd voor de laatste nacht.

Onze laatste ochtend in Ambon begon rustig: we sliepen lekker uit en genoten na het ontbijt nog even van de relaxte sfeer in het hotel. De vluchten van Garuda vliegen altijd dezelfde tijden. Ik heb vaker in dit hotel geslapen. Het lukt wederom om een late check-out te regelen zodat we het kalm aan kunnen doen. Ondertussen vermaakten Silas en Selah-Mae zich uitstekend met een uur lang koppeltje duikelen op bed bij oom Timo – pure energie!

We gebruiken de gehele reis een Indonesische pinpas. Oma, oom Timo en ik hebben het geldpotje hiervoor gespekt. De laatste rupiah spenderen we - wederom met de pinpas - aan de kosten voor de wasserette. We nemen dus schone kleren mee naar Nederland. Daarna is het tijd om weg te gaan.

We regelen een angkot en met wat passen en meten schoven we de koffers erin. De vloer was alleen bloedheet – tot grote hilariteit van iedereen riep Oom Timo dat z’n pantat aan het goreng was. Manasse spotte onderweg onze neef Elki, die net voorbij winkelcentrum MCM naar ons zwaaide.

Na wat app-verkeer bevestigde hij dat hij daar inderdaad stond te wachten, en niet veel later kwam hij naar het vliegveld met neefje Andre en nichtje Messy. Daar werden we uitgezwaaid door nog meer familie vanuit Hatu: atijd fijn, zo'n warm afscheid. Op het vliegveld bleek dat oom Losir (onze host in Hulaliu en vader van mijn beste maten) op dezelfde vlucht te zitten, dus het werd een gezellig laatste moment op Ambonese bodem. Na wat knuffels was het dan echt tijd om de bagage in te checken. Ook bij het sealen van de koffers bleek dat een neefje te zijn. Dit keer via de kant van Oma (orang Hatu).

Na een vlucht van drie uur en een tijdsprong van twee uur kwamen we aan in Jakarta, waar een goede kop koffie op ons wachtte. Oom Losir dronk dat laatste kopje koffie nog even mee. Daarna vlogen we door naar Nederland – moe maar dankbaar, met een bomvolle reis met veel herinneringen. In 2,5 week hebben we 4 eilanden bezocht, zowel vertrouwde plekken als nieuwe plekken. We hebben dingen gepland met onze families op Maluku, maar ook spontane bezoekjes gedaan. Soms overweldigd door luxe, de dag daarna weer back to basic. Maar altijd stond er thee en koekjes klaar.

Voor alle deelnemers betekent deze reis weer iets anders. Voor mij: alle kinderen zijn naar de kampong geweest. Nog veel belangrijker, we zijn weer veilig en gezond aangekomen in Nederland.

Ik reis graag alleen. Sommige kunnen zich dat niet voorstellen, anderen hebben dezelfde afwijking.

Even om me heenkijkend bij de bagageband op Schiphol zie ik mensen die waarschijnlijk op een georganiseerde groepsreis zijn geweest. Ze nemen afscheid en hebben het meteen al over een reünie en fotoavond. Ik voel de rillingen over mijn rug lopen.

Ik heb het er niet met Kaja over gehad. Maar misschien was hij verbaasd dat ik meteen ja zei toen hij vorig jaar vroeg om mee te gaan. Achteraf heeft het mij misschien wel verbaast. Het is geen groepsreis zoals boven beschreven, maar je reist toch met anderen. Ook al is het familie.

Nu we weer in Nederland zijn kan ik terugkijkend zeggen dat het heel goed bevallen is. Ik heb ervan genoten. We hebben samen dingen kunnen doen die ik alleen nooit had kunnen doen. Familie bezocht en ontmoet. Blijven slapen op plekken waar je alleen nooit zou komen.
En vooral, samen herinneringen gemaakt en avonturen beleefd. Dingen die je deelt zijn gewoon meer waard dan wanneer het alleen beleefd is.
Daar ben ik heel dankbaar voor.

Zoals Kaja schreef betekent deze reis voor iedereen iets anders. Voor mij: Papa Tua is meegegaan naar Maluku.